1. Wiedza o podstawach życia społecznego
Udostępnij
Skopiowano
1.1 wyjaśnia, dlaczego człowieka rozumie się w tradycji jako „istotę społeczną” (animal sociale), charakteryzuje odgrywane przez niego role społeczne oraz znaczenie życia społecznego dla jego rozwoju i spełnienia
- Człowiek istotą społeczną – jak ważną rolę odgrywają relacje w naszym życiu?
- Karty do analizy wydarzeń i procesów społecznych
- Różnice i stereotypy- czyli o ludzkim postrzeganiu inności
- Jakie więzi zachodzą między jednostką a grupą?
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.2 wyjaśnia, w jaki sposób rozwijana w nowożytności koncepcja „umowy społecznej” różni się od tradycyjnego pojmowania naturalności więzi społecznych
- Nowa umowa społeczna – Igrzyska Wolności 2021
- Czy to czas na nową umowę społeczną?
- Umowa społeczna
- Umowa społeczna a konstytucja
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.3 przedstawia klasyczne określenie dobra wspólnego (bonum commune) i charakteryzuje jego obecność we współczesnych doktrynach politycznych
- Normatywny charakter „bonum commune”
- Bonum commune: trzy uwagi o dobru wspólnym
- Dobro wspólne = nowe bogactwo?
- Prof. Jacek Hołówka „O państwie wynegocjowanym”
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.4 wyróżnia podstawowe sposoby realizacji społecznego bytu człowieka: rodzinę, naród, państwo i związki państw; przedstawia specyfikę każdego z nich i ich komplementarność;
- Modele rodziny
- Funkcje rodziny
- Role społeczne i role grupowe. Relacje między grupami społecznymi
- Jakie instytucje chronią rodzinę?
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.5 wyjaśnia znaczenie wspólnoty samorządowej; zna treść i genezę zasady pomocniczości jako fundamentu współczesnych państw i formułuje płynące z niej wnioski dla codziennego funkcjonowania
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.6 wyróżnia wspólnoty i grupy tworzące się na podstawie podobieństwa pochodzenia, kultury, sposobu życia, interesów i sytuacji ekonomicznej,
- Jakie więzi zachodzą między jednostką a grupą?
- Subkultura i kontrkultura
- Role społeczne i role grupowe. Relacje między grupami społecznymi
- Postrzeganie grupy „własnej” i „obcej”
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.7 wyjaśnia proces tworzenia się narodu oraz różnorodność kontekstów znaczeniowych tego pojęcia; wyjaśnia, na czym polega patriotyzm oraz czym różni się od szowinizmu i kosmopolityzmu
- Słownik filozoficzny: nacjonalizm
- Dwie ojczyzny, dwa patriotyzmy
- Wielowarstwowość tożsamości narodowej – wybrany kraj
- Współczesne problemy: rasizm, antysemityzm, szowinizm, ksenofobia
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.8 wyjaśnia znaczenie organizacji celowych (np. organizacje polityczne, związki zawodowe, stowarzyszenia) tworzonych przez ludzi dla realizacji ich wspólnych interesów i zadań
- Prawa i obowiązki obywatela polskiego
- Formy uczestniczenia obywateli w życiu publicznym
- Jak założyć organizację pozarządową? Fundacje i stowarzyszenia
- Wybrane przykłady realizacji wolności i praw człowieka w Polsce
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.9 wyjaśnia charakter wspólnot religijnych, ich odmienności związane z treścią wiary, kultem, nauczaniem moralnym i organizacją
- Konsekwencje zróżnicowania religijnego ludności
- Religia jako zjawisko społeczne
- Stan przestrzegania w Polsce praw mniejszości narodowych, etnicznych i religijnych
- Rola religii w społeczeństwie
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.10 charakteryzuje państwo jako zorganizowane społeczeństwo (res publica) i wyjaśnia, jakie są podstawowe zadania państwa wobec jego obywateli oraz obowiązki obywateli względem ich państwa
- Prawa i obowiązki obywatela polskiego
- Prawa i obowiązki obywatelskie
- Prawa i wolności zagwarantowane w Konstytucji RP
- Prawa i obowiązki obywatela europejskiego
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.11 wymienia i charakteryzuje podstawowe atrybuty państwa oraz wyjaśnia, na czym polega racja stanu
- Czym jest państwo?
- Polska racja stanu
- Atrybuty państwa jako organizacji politycznej
- Państwo – definicja, geneza, funkcje
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.12 wymienia i charakteryzuje podstawowe atrybuty jednostek samorządu terytorialnego jako wspólnot lokalnych
- Samorząd terytorialny
- Konstytucja RP. Rozdział VII – Samorząd terytorialny
- Referendum lokalne
- ROLA SAMORZĄDU W POLSCE. WIĘCEJ CZY MNIEJ SAMODZIELNOŚCI?
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.13 objaśnia różne modele relacji kościołów i innych związków wyznaniowych z państwem, ze szczególnym uwzględnieniem tradycji i współczesności Rzeczypospolitej
- Kościoły i związki wyznaniowe w Polsce
- Modele relacji państwo – kościoły i związki wyznaniowe
- Pluralizm modeli relacji Kościoła i państwa. Państwa świeckie
- WOS – LO – matura. Kościoły i związki wyznaniowe
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.14 przedstawia zarówno klasyczną typologię ustrojów politycznych ze względu na stosunek do dobra wspólnego i na sposób rządu (monarchia, arystokracja, demokracja oraz tyrania, oligarchia i ochlokracja), jak i współczesne przeciwstawienie demokracji i totalitaryzmu
- Typy ustrojów politycznych
- Współczesne idee polityczne
- Modele ustrojowe państw obywatelskich
- Współczesne państwo demokratyczne. Struktura polityczno‑terytorialna państwa
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.15 wyjaśnia, na czym polega demokracja – zarówno w wersji klasycznej (jako sposób wyznaczania rządzących), jak i w wersji liberalnej (jako polityczny wyraz „suwerenności ludu”
- Instytucje państw liberalnych
- Zasady demokracji
- Demokracja w skali globalnej
- Typy reżimów i koncepcje demokracji
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.16 rozumie istotę prawa, wyjaśnia, czym jest prawo stanowione (lex) i jego związek z uprawnieniami (ius) obecnymi w niepisanych standardach, niezależnych od władzy prawodawczej; wie, na czym polega różnica między pozytywistyczną a prawnonaturalną koncepcją prawa
- Demokracja to znacznie więcej niż wybory
- Historia idei praw człowieka. Prawo naturalne a prawo stanowione
- Prawo a moralność
- System prawny w Polsce
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.17. rozpoznaje sprawy regulowane przez prawo cywilne, rodzinne, administracyjne i karne
- Prawo karne cz.1
- Prawo karne i prawo wykroczeń cz. 3
- Prawo karne cz. 2
- Rodzaje praw regulowanych przez prawo cywilne i rodzinne
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.18 wyjaśnia podstawy i treść praw człowieka oraz ich związek z dziedzictwem cywilizacji zachodniej (inspiracje płynące z chrześcijaństwa oraz z nauki o prawie naturalnym sięgającej czasów grecko-rzymskich)
- Czym są prawa człowieka?
- Naruszanie praw człowieka
- Uniwersalny system ochrony praw człowieka
- Organizacje pozarządowe chroniące prawa człowieka
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.19 przedstawia zasady ogólne i katalog praw człowieka wynikające z Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., sądowe środki ochrony praw i wolności w Rzeczypospolitej Polskiej oraz sposób działania Rzecznika Praw Obywatelskich
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.20 charakteryzuje sprawiedliwość jako moralny fundament ładu społecznego, wyróżnia sprawiedliwość społeczną, rozdzielczą i wymienną
- Na rzecz sprawiedliwszego świata
- Konstytucja RP. Preambuła, rozdział I i II
- Sprawiedliwość
- Prawo a moralność
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.21 rozumie znaczenie roztropności, społecznej komunikacji, sporu, dialogu, kompromisu, solidarności i pokoju społecznego
- Zasady pomocniczości i solidarności
- Indywidualizm i kolektywizm
- Teorie konfliktów społecznych
- Sztuka dialogu, czyli jak rozwiązywać konflikty w grupie
Więcej
Zobacz wszystkie materiały
1.22 przedstawia powody tworzenia się związków międzypaństwowych i charakteryzuje unie państw na przykładzie nowożytnych dziejów Europy, odróżnia je od naturalnego pokrewieństwa narodów należących do określonych wspólnot kulturowych (np. narody Europy łacińskiej).
- Międzynarodowe systemy współpracy i bezpieczeństwa. Organizacja Paktu Północnoatlantyckiego (NATO)
- Wizja przyszłości Unii Europejskiej
- Polska we współczesnym świecie
- Unia Europejska. Członkowie, kandydaci i państwa aspirujące do UE
Więcej
Zobacz wszystkie materiały